Over het boek

Henriette van Raalte schreef het boek, “Mogen wij altijd in dit kamp blijven? waarin zij op aangrijpende wijze vertelt hoe zij met haar moeder en 2 zusjes drie jaar lang gevangen werden gehouden in meerdere interneringskampen op Java. Toen de oorlog uitbrak was haar moeder 31 jaar en leidde met haar man en drie kinderen (onder de vijf jaar) een onbezorgd bestaan. Haar man was werkzaam als jurist bij het Gouvernement van Nederlands-Indië in Buitenzorg.

Na de aanval op 7 december 1941 in de Amerikaanse marinehaven Pearl Harbor, op het eiland Hawaii, verkeerde Nederlands-Indië in oorlog met Japan. Op 8 maart 1942 moest generaal Ter Poorten, bevelhebber van het Koninklijk Nederlands-Indisch leger de strijd tegen de geweldige Japanse overmacht opgeven en braken bange jaren aan. Spoedig werd vrijwel de gehele Westerse bevolkingsgroep gescheiden. Westerse militairen werden tijdens de Japanse bezetting krijgsgevangen gemaakt en werden gedwongen voor de Japanners aan spoorwegen en vliegvelden te werken. Oudere mannen, vrouwen en kinderen moesten hun huizen verlaten en kwamen in interneringskampen terecht. Hun wachtte een uiterst wrede behandeling en een mensonwaardig bestaan dat velen niet overleefden.

De moeders in de Japanse kampen moesten aan den lijve ondervinden dat de Japanse overheersers erop uit waren de kampbewoners – langzaam maar zeker – uit te hongeren en zich zo van hen te ontdoen. In een uitzichtloze situatie, verstoken van de meest elementaire levensbehoeften en medische verzorging groeide echter ook de wil om te overleven. Zij gingen tot de uiterste grenzen van vindingrijkheid om hun kinderen door deze ellende te slepen. Henriette, haar moeder en zusjes overleefden deze hel, wat in hoge mate te danken was aan de moed waarmee moeder de Japanners trotseerde en haar kinderen bleef verzorgen.

Op 15 augustus 1945 capituleerde Japan, de wapens werden neergelegd. Die vrede was niet de bevrijding waar de geïnterneerden op hoopten, omdat twee dagen later de Onafhankelijkheid van Indonesië werd uitgeroepen en de Bersiap periode aanbrak. Een nieuwe oorlog! Kampbewoners werden door jonge Indonesische extremisten bedreigd en er vonden vreselijke moordpartijen plaats. Berooid vluchtten de oud-kampbewoners naar Nederland. Zij konden niet of nauwelijks over hun ontberingen in de kampen vertellen want daar was geen belangstelling voor, want Nederlanders moesten het eigen verwoeste land weer opbouwen. Op de scholen wordt de geschiedenis van Nederlands-Indië nauwelijks onderwezen. Over het algemeen weet men dat twee atoombommen een einde maakte aan de oorlog met Japan, maar niet dat een massamoord op Westerse krijgsgevangenen en kampslachtoffers werd voorkomen.

Yvonne Keuls

In het Congresgebouw in Den Haag hield zij bij de Nationale Indië Herdenking van 15 augustus 2006 een voordracht over het boek van Henriette. Eveneens op 30 augustus 2015 bij de Herdenking Stichting Japanse Vrouwenkampen in Bronbeek. Bovendien schreef zij hoofdstuk ‘Henriette’ in haar boek: ‘Familiegedoe’. Zij moedigde Henriette aan haar boek te laten verfilmen: “Het leven in het kamp van binnenuit”.

Mevrouw dr. M. Bussemaker

(Uit Historisch Nieuwsblad – oktober 2007): Staatssecretaris VWS: Mooiste nieuwe boek – Jet Bussemaker: Mogen we altijd in dit kamp blijven? door Henriette van Raalte-Geel

“Afgelopen zomer kreeg ik, van de auteur zelf, dit boek, over de herinneringen van een jong meisje aan drie Japanse interneringskampen. Daarin verbleef ze samen met haar moeder en twee zusjes tussen 1942 en de bevrijding in augustus 1945. Over de vrouwenkampen in Nederlands-Indië is veel gepubliceerd, en omdat mijn eigen familie ook in Japanse kampen heeft gezeten, neigde ik te denken dat ik het meeste al wist. Mogen we altijd in dit kamp blijven? is echter geschreven vanuit het open en eerlijk perspectief van een kind tussen de twee en vijf jaar oud. Zonder achteraf iets toe te voegen of uit te leggen wordt dat perspectief consequent vastgehouden. Het bewijst het tegendeel van de bewering dat jonge kinderen zich weinig herinneren. Naast verhalen over wreedheden en ontberingen vertelt van Raalte ook over plezier maken. Hoe ze speelden in de loopgraven en les kregen onder een dikke boom. En voor het slapen “Zonnetje gaat van ons scheiden” zongen. Geschreven door de redactrice Maria van Haperen mvanhaperen@veenmagazine.nl

In 1998 werd het boek ‘Mogen wij altijd in dit kamp blijven?’ gepubliceerd en een tweede druk verscheen in 2005. Toen Henriette een cursus “Creatief Schrijven” volgde, kwamen onverwacht herinneringen tevoorschijn die niet meer te stuiten waren. Met haar moeder kon zij over de belevenissen uit het kamp spreken. Henriette was een onbevangen kind van vijf jaar; naast haar moeder die de verschrikkingen van de oorlog wél zag. Het boek is een ode aan alle moeders die in de Japanse interneringskampen met heldenmoed opkwamen voor de belangen van hun kinderen.

Japanse Vertaling

Haar boek werd door Yukari Tangena-Suzuki in het Japans vertaald, met de titel “Een hymne voor de Moeders’ en werd in 2010 in Tokyo uitgegeven.